Vunilagi
Na vunilagi se lomalagilaini na laini e laurai me tawasei Vuravura mai na lomalagi, na laini e wasea vakaveidabui e na idusidusi kece sara e laurai ena rua na iwasewase: o ira era veilatai na dela i vuravura, kei ira era sega ni vakakina.
Na dina vunilagi e dina vakaukauataki dina laini, ka na rawa walega ni laurai ni sa koto e wasawasa dela. Ena vuqa na vanua, e kasa na laini oqo ena vanua, vunikau, tara, ulunivanua, kei na so tale, kei na ilesu ni sala ni vuravura kei na lomalagi sa rogoci laurai vunilagi. Ni raici e dua na wasawasa mai matasawa, sa dau vakatokai na tiki ni wasawasa voleka ki na vunilagi me nirataki. [1]
Na dina vunilagi e vakababataka. E wavokita na daudidigo ka sa vaka me dua na iwirini, ka dau vagolei yani ki na dela ni dua na ivakaraitaki mokimokiti vinaka sara ni Vuravura. Na kena vale e koto kina na daudidigo kei na kena e ra wasawasa itagede. Na kena yawa mai na daudidigo isau ena veisiga yadua ki na atmospheric refraction, ka tarai koya vakalevu sara draki vukitani. Sa vakakina, na kena cecere cake na matai daudidigo mai na wasawasa itagebe, kena yawa na vunilagi sa mai daudidigo mai na ka e tukuna. Kena ivakaraitaki, ena ivakatagedegede atmospheric vukitani, me baleta e dua na daudidigo ena mata e cake wasawasa itagede ena 1.70 mita, na vunilagi e tiko vakayawa sara ena 5 kilmita.[2]
Ni laurai mai na rai saraga icake duridusia, me vaka na siga siteseni, na vunilagi e yawa sara ga ka kovuta e dua na vanua levu cake e vuravura. Ena kisi oqo, sa yaco me laurai ni vunilagi vakavoleka cake na vakatotomuria e dua na ellipse mai na dua na iwirini vinaka sara, vakabibi ena gauna daudidigo kina e cake mai na ekueita, ka ni na rawa ni ivakaraitaki vinaka cake na vuravura me ellipsoid mai na kena e vuravura.