Palasitika

Na palasitika e tiko kina e dua na iyaya ni veika raraba ni veisautaka se na sala-veisautaka matagaga vakatautauvatataki era sa rawarawa ka sa rawa ni tuliraki ki na iyaya tudei.

Na vakapalasitika sai koya na iyau raraba ni ivola ka na rawa ni dredre ni bula vakataotaki ia, ena kalasi ni vakatumoni polymer, oqo e yaco ki na dua na ivakarau ni bula me vaka na nodra dui yaca dina ni kena na kena oqo.

Na palasitika e dau matagaga polymer ni volataucoko levu cake kei na veika tale eso. Era sa dau veisautaka tu ga, ka levu sara na na mai na veikauyami wainimate, ia, e dua na array ni variants era a caka mai na dua na ivola dauivurevure me vaka na poliesita acid mai na sila ca se cellulosic mai na vauvau vakataotaki.

Ena vuku ni kedra isau lailai, rawarawa ni cakacaka, iwali, kei na malumu ni wai, era na vakayagataki na yago ena vuqa na ivoli duidui, oka kina na tiki ni pepa kei na iwali. Era sa vakaiyaragi tu ena veiyaya dodonu, ena so na ivoli ka sa vo toka ga vei ira na iyaya vakaivakarau.

Ena vakatorocaketaki vakailavo, qarava e dua na ikatolu ni palasitika e vakayagataki ena kena tadola ka voravora talega ena kena qaravi na vale me vaka na vakatagitaki, vakapalama se vinyl vakataotaki.^[1] Eso tale na ivakavakayagataki e oka kina na motoka (cake yocova 20% palasitika), iyayanivale, kei vakatatalo.^[1]Ena vakatorocaketaki vuravura, ena kena vakayagataki na palasitika ena duidui beka—42% ni Na veivakarusai i Idia sa vakayagataki ena kena tadola.^[1] E vuravura raraba, e rauta ni 50 kg palasitika e dau caka vakayabaki vua e dua na tamata, vata kei na tabaki ni tini na yabaki.

Era sa vuqa na ivakavakayagataki ni palasitika ena buturara ni veiqaravi vakavuniwai talega, kei na ivakamacala taumada ni polymer ivurevure kei eso tale na iyaya ni veiqaravi vakavuniwai e kau mai na palasitika vakatikina. Na kaulotu ni palasitika veisele e sega ni yaca ni vakayagataki na iyaya palasitika, ia sa baleta ga na ibalebale ni vosa vakapalasitika, me baleta na the ivakaraitaki ni lewe.

Na vuravra imatai taucoko veisautaka palasitika sa bakelite, vakavuna ena Niu Yoka ena 1907, ena Leo Baekeland^[2] a siliva na ibalebale 'palasitika'.^[3] E vuqa vei ira na daukemesi era sa veivuke oti ki na iyaya ni vakadidike ni palasitika, okati kina na Nobel kiritaka Hermann Staudinger o koya sa kacivi "na tama ni polymer kemisitiri" kei Herman Mark, kilai me "na tama ni polymer fisiki".^[4]

Na qaqa kei na noda vakatulewa ena palasitika ni tekivu mai na itekivu ni ika 20 senitiuri sa mai vakavuna na kena sa mai takalevu na veileqa ni itikotiko, baleta ni mai na drakidra sobu ni drakidra sobu ni bula ena vanua. Ni vakarau mai cava na ika 20 senijiuri, na cakacaka ni palasitika vakatorocaketaki vakawaicalataki me rawa ni veivakasavasavataki kina na lomatarotaro ni itikotiko ka tomani tiko na kena kau mai na goneyalewa palasitika. Na kabani levu era cakava tiko na palasitika e vakatitiqataka na rawati tiko ni ose ena gauna o ya, ka sa yaco tiko oqo ena ikumuni palasitika nikua. Palasitika ivakasokumuni kei vakawaicalataki e sega soti ni yaco oqo baleta ni sega ni cakava rawa gauna oqo vakatulewataki mekeniki na isala e vakavuna na veicoqacoqa kei na levu ni sasamaki kei na tuvai vakamatanivola palasitika ni curu ena posi ka vakayagataki ena gauna oqo iwalewale. E vuqa palasitika e se bera vakadua ni vakacurumi, se me na maroroi ena qele bulu se sasaga voli ena draki vakalasitika vadudua. Na vakawaleni ni yago palasitika e rawa ni kune ena veiwaini wai lelevu e vuravura, e dua beka me na vakacurumi ena qele se tomana tikoga na ituvaki ni vanua me vaka palasitika dukadukali. Na vakawaleni ni yago palasitika e rawa ni kune ena wai yagoda lelevu e vuravura, me kena ivakaraitaki, na kena caka na benu me caka na benu ena veiwasawasa kei vuravura taucoko kei na kena sa bula tiko na vanua vakatikitiki.

Veitikina veisau

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Applications
↑ American Chemical Society National Historic Chemical Landmarks. "Bakelite: The World's First Synthetic Plastic". Retrieved 23 February 2015.
↑ Edgar, David; Edgar, Robin (2009). Fantastic Recycled Plastic: 30 Clever Creations to Spark Your Imagination. Sterling Publishing Company, Inc. ISBN 978-1-60059-342-0 – via Google Books.
↑ Teegarden, David M. (2004). Polymer Chemistry: Introduction to an Indispensable Science. NSTA Press. ISBN 978-0-87355-221-9 – via Google Books.

[Applications-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Applications

[Landmark-2] American Chemical Society National Historic Chemical Landmarks. "Bakelite: The World's First Synthetic Plastic". Retrieved 23 February 2015.

[3] Edgar, David; Edgar, Robin (2009). Fantastic Recycled Plastic: 30 Clever Creations to Spark Your Imagination. Sterling Publishing Company, Inc. ISBN 978-1-60059-342-0 – via Google Books.

[4] Teegarden, David M. (2004). Polymer Chemistry: Introduction to an Indispensable Science. NSTA Press. ISBN 978-0-87355-221-9 – via Google Books.

[1]

[2]

[3]

[4]