Pacific Games

Template:Infobox sporting event organizationNa Pacific Games (e kilai taumada me vaka na qito ena ceva ni Pasifika) e dua na soqo multi, me vakataka na qito ni Olimipiki (albeit ena dua na kena ivakarau lailai), vata kei na vakaitavi vakatabakidua mai na veivanua ena wasawasa ni Pasifika. E dau vakayacori ena loma ni va na yabaki ka tekivu ena 1963.

E ciwa na siti duidui ena ono na matanitu kei na yasana era sa hosted na qito ni Pasifika. E va na matanitu era sa hosted na qito ena tolu na gauna: Viti (1963, 1979, 2003), Niu Kelidonia (1966, 1987, 2011), Papua Niu Kini (1969, 1991, 2015) kei Samoa (1983, 2007, 2019). E rua na yasana sa hosted na qito ena Pasivika: Varanise Polinisia (1971, 1995) kei Guam (1975, 1999). Na Yatu Solomoni ena yaco me ikavitu ni vanua me vakayacori kina na veika e yaco mai 2023.

E ono walega na matanitu era sa tiko rawa ena ilavelave kece ni Qito ni Pasifika: Viti, Varanise Polinisia (Taiti), Niu Kelidonia, Papua Niu Kini, Toga, kei Vanuatu. Sa dauvakayacoka e tinikarua na Niu Kaledonia vou mai na tinikalima na qito ena Pasivika, o Papua Niu Kini vata kei na rua, kei Viti vata kei na dua.

History

Na vakasama ni kena tauri tiko na Qito ni Ceva ni Pasifika ka tekivutaki vei ira na . A.H. Sahu Khan ka dua vei ira na mata i Viti ena dua na soqoni ni ilesilesi ena Ceva ni Pasifika ka vakayacori e Rabaul ena 1959. A maroroi ka muataki na vakasama oqo ki na dua na soqoni ni ciwa na yasana, ka vakayacori e Nouméa ena ika 1961 ni Maji, ka soli vei Viti na vakarokoroko ni vakayacori na imatai ni qito.

Ena 1962, e a tauyavutaka kina na ilesilesi ni Ceva ni Pasifika na Matabose ni Qito ena Ceva ni Pasifika, ka kena imatai tiko ni Qito e Suva, Viti. Ena loma ni 40 na yabaki mai na gauna o ya, sa vakayacori kina na qito ena 12 na matanitu kei na yasana ena loma ni yasana. Taumada a vakayacori taumada na qito ena tolu na yabaki gauna e dina ga ni a vakalevutaki sara na ka oqo ki na va na qito ni Tumon e Guam.

Me vaka e dua na isau ni colonisation e Iurope ni Pasifika mai na itekivu ni ika 18 ni senitiuri onwards, e vuqa na veimatanitu era a vakaitavi ena imatai ni qito (mai na 1963) era a tiko ena predominantly ni Peritania se na lawa ni kina ni Varanise. Vakamatata na ga vakataki koya oqo e dua na iwiliwili ni veilecayaki me vaka na Peritania kei na kuila ni Varanise kei na vanua raraba sere dauvakayacoka ka dau vakayagataki ena so na gauna me baleta na matanitu qaqa.

Na ra kei Samoa e vanua duadua ga ena dua na kuila kei na vanua ni kena sovereignty me vaka ga na matanitu ka tiko duadua ga e yanuyanu ena gauna o ya. Ni toso na gauna, era qai fledgling na veimatanitu era sa rawata na sovereignty ni nodra segata me ra extricate ira mai na nodra vakoloni ni gauna sa oti kei na vanua vou sere kei na kuila basika. Ia, na Vosa Vakavalagi kei na Varanise e tiko ga kina na vosa vakadonui ni qito.

Me vaka eso tale na soqo qito, sa sotava oti na qito ena ceva ni Pasifika na duidui. E dua na veileti lailai e se tomani tiko nikua sa ikoya na ituvatuva ni veika a yaco Landing ena Sigatabu. Ena Gauna taucoko ni Pasifika, sa rui bibi sara na Siga ni Vakacecegu va-Karisito (qito ena itaviqaravi eso se itaviqaravi tautauvata e sa dau vakatarai e Toga me vakataka) ka vakayacori ena loma ni gauna dredre ena dua na gauna. Na veika era a sotava era sa tarai ira talega ena na vakalotu, notably na volibol na vanua e unifomu kina na bikinis vakadonui me baleti ira na marama era sa vakasaurarataki me ra dau tudei ena isaluwaki tudei. Ia eso tale na matanitu lelevu ena loma ni vanua se o ira era ciri vata kei na so tale na veimatanitu vakavuravura (k.v. Cook (Niusiladi), Amerika Samoa, kei Varanise Polinisia era sa vakarauta vakalevu cake ena vuku ni ka oqo.

Eso tale na soqo e vuravura raraba kei na iwasewase era sa vakauqeta talega ka veisautaka na itukutuku makawa ni qito. Ena 1995, na yabaki Papeete, a hosted kina o Taiti, e vuqa na matanitu era a vakatulewa ki na boycott me vaka e dua na vakacudrucudru ni Varanise nukilia ena Pasivika. Ia, na qito, a lesu tale ki na dua na vakaitavi ena iwasewase taucoko ena soqo oqo ena 1999, a vakayacori e Guam.

Na imatai ni inaki ni matabose ni qito ena Pasivika, me vaka na kena Charter na: " me tauyavutaki kina na ivau ni veitokani kei na veitacini ena kedra maliwa na tamata ena iwasewase ni Pasifika ena kena isau qito ka sega ni dua na duidui me vaka na veitau, Lotu se politiki.  "

"To create bonds of kindred friendship and brotherhood amongst people of the countries of the Pacific region through sporting exchange without any distinctions as to race, religion or politics."

Era a vakatekivuna na qito me ra tokona ka tara cake na qito ena kedra maliwa na veimatanitu kei na tamata ena ceva ni Pasifika. Ni oti e limasagavulu na yabaki na kena bula tiko, sa veisautaka na yaca na ilesilesi ni Ceva ni Pasifika ki na itikotiko ni Pasifika.

Na qito ni XII south Pasivika a vakayacori e Suva, e a raica o Viti ena imatai ni gauna me ivakamacala taumada ni dua na parokaramu taucoko ni 32 na qito. Na parokaramu oqori e okati kina na qito ka ra duavata ena yasayasa ni Pasifika ka vakakina na qito ka tiko kina e dua na vakaitavi vakaiyalayala ka ra sega ni dau tauyavutaki vakavinaka.

E dua na TLW kaukauwa ni pakete e dua na imatai ni qito e rawa kina vei ira na cicivaka me ra cakacaka vata kei na dua na liga galala ni kena caka na namaka ni kena rawati na qito. E dua na iyaloyalo duiroka ka mana kei na irogorogo vunautaki ga vakataki koya na kauwai kei na marau ena kedra maliwa na lewe ni veivanua e Viti. Era a vakaitavi na veikoronivuli kei na ilawalawa itabagone ena parokaramu ni veimaliwai me vakataka na parokaramu vakubeci ni matanitu me imatai talega ni qito.

Era a hosted na qito me ika 13 ni Pasifika mai Apia, Samoa. Me kena veibasai ki na qito Olimipiki ka namaki me vakavurea na ilavo me baleta na matanitu era tiko kina, sa namaki vei ira na qito 2007 na Pasifika me ra biuti Samoa $ 92na milioni ena dinau, predominantly me isau ni vakayagataki ilavo ena cakacaka ni infrastructure levu me vaka na wavu kei na gaunisala.

Na itutu ni dinau e dina, lima na matanitu (Papua Niu Kini, Vanuatu, Yatu Solomoni, Toga kei Amerika Samoa) era a vakamoce ki na 2015 na qito ena Pasifika. A soli na qito oqo vei port Moresby, Papua Niu Kini ka vakamuria na 2011 na qito ena Pasivika ka vakayacori e Nouméa, New Caledonia. Ia na isau ni tubu cake (purportedly ena vakasabusabutaki ni $1 billion) kei na icolacola logistical ni kena biu na qito ena kena tomani tiko na kena rawa ni vakayacori na soqo o ya.

Na yago e lewai tiko sa ikoya na matabose ni qito ni Pasifika. Na kuila ni matabose ni qito e sa vakaraitaki ki na matanitu ni qito e tarava ena mua ni qito kece sara. Ena vakalevutaki kei na tubu vakailavo ena vanua ni Pasifika kei na Oceania ni Yatu Pasivika, sa lewa kina na matabose ni Qito ena Ceva ni Pasifika me modernise ka talemuria na kena Charter ena rarama ni veisau oqo ena vanua kei na vanua veisau ni qito ena noda itikotiko, sa yaco kina na matabose me dua na Charter vou ena 2007.

The current President of the Council is Vidhya Lakhan from Fiji.

Member associations

Na lewe ni matabose e oka kina na dau veivanua tani kilai National Multisport Organisations ena loma ni veimatanitu kei na yasana era lewena tiko na itikotiko ni Pasifika. cala: sega na module "Footnotes ". Ena gauna oqo e 22 na lewenilotu. Na yanuyanu o Pitcairn sai koya duadua ga na lewe ni matabose vakaitikotiko ni Pasifika ka sega ni lewe ni matabose ni Pasifika, ia a vakacurumi na yanuyanu o Norfolk me lewe ni matabose ni qito ena Pasivika ka dina ga ni sega ni lewe ni itikotiko ni Pasifika.

15 na lewenilotu era sa lewe talega ni komiti ni Oceania National Olimipiki (ONOC). Me tekivu mai na 2015 na qito e Ositerelia kei ni 'u Siladi e rau vakaitavi ena qito ni Pasifika.

Ena ika 2014 ni Julai, era a kacivaka kina na komiti ni Oceania National Olimipiki na nodra lewenilotu lomavata me ra vakatarai Ositerelia kei ni 'u Siladi me ra vakaitavi ena va na qito, ena dua na provisional, ena qito ni 2015 na Pasifika. Na kena rerevaki na kena raici na titobu e rua, era sa veirawai na matanitu era sa tarova tiko na nodra inclusion. Ena vakatarai vei ira me ra vakauti ira walega na vakaitavi ena rakavi sevens, soko, taekwondo kei na weightlifting-qito ka ra a vakadinadinataka kina na veimatanitu tale eso ni Pasifika na nodra veisisivi ena veigauna sa oti.

	Nation
	Samoa va-Amerika
	Yatu Cook
	Micronesia
	Viti
	Guam
	Kiribati
	Yatu Masela
	Nauru
	Niu Kelidonia
	Niue
	Yatu Norfolk
	Yatu Marina ena vualiku
	Palau
	Papua Niu Kini
	Samoa
	Yatu Solomoni
	Varanise Polinisia
	Tokelau
	Toqai
	Tuvalu
	Vanua o Vanuatu
	Wallis kei na futuna

Year	Games	Host	Dates	Athletes	Nations	Sports	Top nation
1963	I	Suva,​ Fiji	29 August – 8 September	646	13	10	Fiji
1966	II	Nouméa,​ New Caledonia	8–18 December	1200	14	12	New Caledonia
1969	III	Port Moresby,​ Papua New Guinea	13–23 August	1150	12	15	New Caledonia
1971	IV	Papeete,​ Tahiti	25 August – 5 September	2000	14	17	New Caledonia
1975	V	Tumon,​ Guam	1–10 August	1205	13	16	New Caledonia
1979	VI	Suva,​ Fiji	28 August – 8 September	2672	19	18	New Caledonia
1983	VII	Apia,​ Western Samoa	5–16 September	2500	15	13	New Caledonia
1987	VIII	Nouméa,​ New Caledonia	8–20 December	1650	12	18	New Caledonia
1991	IX	Port Moresby,​ Papua New Guinea	7–21 September	2000	16	17	Papua​ New Guinea
1995	X	Papeete,​ Tahiti	25 August – 5 September	2000	12	25	New Caledonia
1999	XI	Santa Rita,​ Guam	29 May – 12 June	3000+	21	22	New Caledonia
2003	XII	Suva,​ Fiji	28 June – 12 July	5000	22	32	New Caledonia
2007	XIII	Apia,​ Samoa	25 August – 8 September	5000	22	33	New Caledonia
2011	XIV	Nouméa,​ New Caledonia	27 August – 10 September	4300	22	27	New Caledonia
2015	XV	Port Moresby,​ Papua New Guinea	4–18 July	3700	24	28	Papua​ New Guinea
2019	XVI	Apia,​ Samoa	7–20 July	3500	24	26	New Caledonia
2023	XVII	Honiara,​ Yatu Solomoni	14–28 July	TBD	24	24

Sports

E 37 na qito era vakadonuya na matabose ni qito ni Pasifika, me vaka ena Tiseba 2017.Script: sega na module  "ivakamacala e ra ". Na qito ni 2019 na Pasifika ena tiko kina e 26 na qito, ia e dua na torosobu ki na 24 na qito ena caka me 2023.

A tubu cake na iwiliwili ni qito ena Pasivika mai na 14 ki na 16, ka mana ena 2023 na qito. A vakayacori na veisau oqo ena 2016, ka rau sa cakava kina o soko kei Triathlon na qito. Na uto ni qito e gadrevi me okati ena ilavelave kece ni qito.

Na matailalai ni qito yadua, ka vakakina na kena e 2019 na qito, era sa vakaraitaki tiko ena teveli e ra:

Sport (discipline)			Contested	Years
Athletics			All	1963–present
BasketballTemplate:Hsp a	(5x5)		All	1963–present
	Basketball (3x3)		1 time	2019–present
Boxing			All	1963–present
Football			15 times	1963–1995, 2003–present
Golf			14 times	1969–present
Judo			11 times	1969–1979, 1987, 1995–2011, 2019–present
Outrigger canoeing (va'a)			7 times	1995–present
Rugby 7s			6 times	1999–present
Sailing			13 times	1969–1979, 1987–present
Swimming			15 times	1963–1979, 1987–present
Table tennis			All	1963–present
Taekwondo			7 times	1995–present
Tennis			All	1963–present
Triathlon			7 times	1995–present
VolleyballTemplate:Hsp b	(indoor)		All	1963–present
	Volleyball (beach)		6 times	1999–present
Weightlifting			15 times	1966–present

E 21 na qito e rawa ni inclusion ena dua na qito, me vaka e digitaki mai na komiti ni organising ni matanitu. Na matailalai ni qito yadua, ka oka kina na 2019 na qito, era sa vakaraitaki tiko ena teveli e ra:

Kena isau e liu e oka tiko kina na rakavi 15s (vakaisosomitaki qara ena rakavi 7s) kei na SIwa underwater (iotioti ni contested ena 1999).

E okati talega ena 2009 na qito lailai ena Pasivika na rakavi sotasota 7s (ena gauna oqo sa mai sosomitaka na rakavi sotasota 9s).

^ a vakacurumi e dua na ituvatuva 3x3 me ikuri ni bula vakaivakarau me baleta na basketball ena 2019 ni oti na kena okati ena qito vakalekaleka ena 2017.

Na ^ b volibol kei na baravi volibol o sa volai tu me dua na qito me baleta na inaki ni parokaramu ni qito me tekivu mai na so na gauna ni oti na vakamoce me baleta na qito XV (me salavata kei na iwiliwili taucoko ni qito e vakalailaitaki mai na 28 ki na 26 me baleta na qito XVI). Cala ena itukutuku: sega ni dua na module "Footnotes". Cala ena itukutuku: sega ni dua na module "Footnotes".

^c Netball e dua walega na veisisivi ni marama.

^ d tara rakavi sa dua na qito vinaka ia na tagane, na vakaiwasewase ni marama kei na kena e veicurumaki e dodonu me okati kevaka e sa digitaki na rakavi.

Na iotioti ni tally ni metali ni qito e sega ni kila e dua na icocovi, me baleta na veisisivi kei na qito totoka.

E rau a okati o Ositerelia kei Niusiladi ena metali ni gauna taucoko ena imatai ni gauna ni oti na 2015 na qito ena Pasivika na Moresby, Papua Ni'u Kini. Na ituvatuva e ra e oka kina na qito kece sara mai na 1963 ki na 2019. e dodonu me okati na vakaiwasewase kevaka e digitaki na rakavi.

Nation(s) in italics are defunct PGAs.